Tonsiliti Akut – Një Gjendje e Shpeshtë, por Jo Gjithmonë e Padëmshme

Çfarë është tonsiliti akut?

Tonsiliti akut është një inflamacion i menjëhershëm i tonsilave (bajameve), zakonisht i shoqëruar me dhimbje fyti, temperaturë dhe vështirësi në gëlltitje. Kjo gjendje është më e shpeshtë te fëmijët, por prek edhe të rriturit.

Shkaqet (Etiologjia)

Tonsiliti akut shkaktohet nga infeksione virale apo bakteriale:

Virale: adenovirus, rinovirus, enterovirus, Epstein-Barr (mononukleoza), gripi, etj.
Bakteriale: më së shpeshti nga Streptococcus pyogenes (grupi A beta-hemolitik), por edhe baktere të tjera mund të jenë të përfshira.

Simptomat më të zakonshme

Dhimbje e fortë në fyt, shpesh nga njëra anë
Temperaturë e lartë (deri 39–40°C)
Vështirësi dhe dhimbje në gëlltitje
Bajame të skuqura, të fryra, shpesh të mbuluara me eksudat të bardhë
Erë e keqe në gojë
Rritje e nyjeve limfatike në qafë
Në disa raste: dhimbje veshi (reflektuar)

Si diagnostikohet?

Mjeku bën ekzaminim të fytit dhe bajameve
Në disa raste rekomandohet test i shpejtë për streptokok (Strep Test) ose kultivim i fytit për përcaktimin e bakterit

Si trajtohet tonsiliti akut?

Trajtimi varet nga shkaku:

Viral: mjafton trajtim simptomatik – qetësues të dhimbjes (paracetamol, ibuprofen), lëngje të ngrohta, pushim dhe larje të fytit me ujë të kripur ose antiseptikë.
Bakterial: nevojitet antibiotik, zakonisht penicilinë V ose amoxicilinë, për 7–10 ditë. Në raste të alergjisë përdoret azitromicinë ose klindamicinë.

Kujdes! Mosmjekimi i duhur i infeksioneve bakteriale mund të shkaktojë komplikacione të rënda si:

Abscesi peritonsilar (grumbullim qelbi rreth bajames)
Reumatizëm akut (që mund të dëmtojë zemrën)
Glomerulonefriti pas streptokoksik (dëmtim i veshkave)

Kur duhet të shkoni te mjeku?

Dhimbje e rëndë që nuk përmirësohet për 3–4 ditë
Vështirësi në hapjen e gojës
Probleme në frymëmarrje
Temperaturë e lartë që nuk bie me ilaçe

👉 Këshillë praktike: Mos përdorni antibiotikë pa recetë. Jo çdo dhimbje fyti kërkon antibiotik – kjo mund të dëmtojë organizmin dhe të çojë në rezistencë bakteriale.